Rehabilitasyon

Omurilik beyinden çıktığı yerden itibaren boyun, sırt, bel ve kuyruk sokumuna kadar uzanan omurganın ortasındaki omurilik kanalında seyreder ve bu kemik yapı tarafından korunur. Omurgaların herhangi bir sebeple zarar görmesi sonucunda içinde yer alan omurilik zarar görür ve omurilik yaralanması gerçekleşir. Dünyada ve ülkemizde en sık omurilik yaralanması nedeni trafik kazalarıdır. Sonrasında yüksekten düşmeler, ateşli silah yaralanmaları, spor yaralanmaları özellikle sığ suya atlama en sık rastlanan travmatik omurilik yaralanmaları nedenleridir. Travmatik nedenler dışında omurilik tümörleri, omurilik enfeksiyonları, motor nöron hastalıkları, disk hernileri gibi travmatik olmayan nedenlerde omurilik hasarına neden olabilirler.

Yaralanma seviyelerine göre değişen tipte felçler ortaya çıkar. Bu tabloya genel olarak omurilik yaralanmaları adı verilir.

İnsan beyninde dopamin üreten hücrelerin çok yoğun olarak bulunduğu substabsiya nigra adlı bölgeler bulunur. Bu bölgelerde üretilen ve bir çeşit kimyasal madde olan dopamin, kişinin hareketlerini kontrol etmesine olanak tanıyan striyatum adlı beyin bölgeleri arasındaki iletişimi sağlar. Dopamin hücreleri yüksek miktarda azaldığında dopamin üretimi yetersiz kalarak Parkinson hastalığın belirtilerinden olan ritmik olmayan, uyumsuz, titrek ve akıcı olmayan hareketlerin ortaya çıkmasına neden olur. Anne, baba ya da kardeşte Parkinson hastalığı öyküsü bulunan kişilerde hastalığın görülme oranı, toplumun geneline kıyasla daha yüksektir. Genetik öyküsü bulunan ailelerin fertlerinde hastalık daha genç yaşlarda başlar. Bu durum Parkinson hastalarının %5’ini oluşturur.

Dünyada en sık karşılaşılan beyin ve sinir sistemi hastalıkları sorunu olan inme beyin damarlarındaki daralma, tıkanma veya kanama sonrası gelişir.

İnme sonrası gelişen hemipleji; vücudun sağ ya da sol yarısında istemli hareketin kaybı ve felç anlamına gelir.

Vücudun bir yarısında istemli hareket kaybı veya hareket azlığı, duyu bozukluğu ve ayrıca iletişim (konuşma) bozukluğu, görme alanı kaybı ya da algılama bozuklukları gibi nörolojik bulgulara neden olabilir. Tüm bulgular beyinde gerçekleşen hasarın yerine ve şiddetine bağlı olarak her hastada farklılık gösterebilir.

Rehabilitasyonda hedef kaybolmuş motor işlevi, duyusal ve algısal kaybı yeniden kazandırmak, komplikasyonları önlemek ve kişiyi mümkün olan en üst seviyede bağımsız kılmaktır.

İnme rehabilitasyonu kişinin fiziksel, bilişsel, ruhsal, medikal bakımlardan değerlendirilmesi, tüm bu değerlendirme sonuçlarına göre kişiye özgü terapi stratejilerinin oluşturulmasıdır.

Bozulmanın doğasına ve çocuğun ihtiyaçlarına bağlı olarak, tedavi çeşitli ortamlarda gerçekleşir ve mümkün olan en yüksek seviyedeki fonksiyonu teşvik etmek için rehabilitasyon profesyonellerinin çeşitli becerilerini kullanır. Pediatrik rehabilitasyon ekibi, her bireyin öz bakım, hareketlilik, iletişim, biliş ve sosyalleşmede tam işlevsel bağımsızlığa erişmesine yardımcı olmayı hedefler. Çocuklardaki görme, duyma, yutkunma, konuşma gibi bozuklukların tedavi edilmesi için uygulanır. Bunun yanı sıra genetik bozukluklar ve kas hastalıkları tedavisinde de uygulanmaktadır.

Çocuklarda doğuştan kas koordinasyonu bozukluğu ya da sonradan ortaya çıkan bozukluklar, iskelet ve kas sistemi dengesinin bozulması gibi durumlarda da pediatrik rehabilitasyon uygulanarak rahatsızlıkların tedavisine yardımcı olunur.

Pediatrik rehabilitasyon ile çocuklardaki emekleme, yürüyeme, elle kavramayla ilgili sorunlar tedavi edilebilir. Ayrıca serebral palsi ve spina bifida gibi hastalıkların tedavisinde de pediatrik rehabilitasyon tedavisi uygulanmaktadır. Omurilikte ortaya çıkan hasarlarda, kas ve iskelet yapısında görülen rahatsızlıklarda, kafaya alınan darbe ya da travmalarda, yürüme ve emekleme bozukluklarında pediatrik rehabilitasyon ile oldukça başarılı sonuçlar alınmaktadır.

MS Hastalığı (Multipl Skleroz) Nedir?
Multipl Skleroz (MS) hastalığı, etkisini merkezi sinir sisteminde gösteren ve ataklarla kendini belli eden kronik sinir sistemi hastalığıdır.
Bağışıklık sistemi vücudu dışarıya karşı korurken kendi hücrelerini tanır. Ancak bilinmeyen nedenden dolayı sistem bozulduğunda, bağışıklık sistemi kendi hücrelerine özellikle de sinir iletimini sağlayan beyin ve omurilikteki hücrelere karşı saldırı düzenler.

Beynin vücuda gönderdiği elektrik sinyalleri sayesinde hareket ve koordinasyon sağlanır. Sinir hücrelerini koruyan ve görevlerini yerine getirmelerine yardımcı olan, sinir hücrelerinin etrafındaki örtü gibi kılıflara miyelin adı verilir. Bağışıklık sistemi miyelin kılıflarına saldırdığında ‘plak’ adı verilen hasarlı bölgeler oluşur. Bunun sonucunda yürüme, konuşma, görme gibi eylemlerde bozulmalar olabilir, bunlara MS atakları denir.

Ancak miyelin tabakası kendini tekrar yeniler ve hastalar günlük yaşamına geri döner. Ataklar 1 hafta, 3 ay, 1 yıl gibi farklı zamanlarda olabilir. Her MS hastası için atak süreleri farklıdır. Günümüzde ilaçlar, fizik tedavi ve diğer yöntemlerle ataklar önlenebilmekte, sayısı ve şiddeti azaltılabilmektedir.

MS hayatı tehdit eden bir hastalık değildir. Bazı hastalarda ileriki yaşlarda hareket ve bazı bilişsel kayıplara rastlanabilir. Hastalığın kesin tedavisi olmasa da günümüzde tıptaki gelişmeler, erken tanı ve doktor kontrolünde alınacak önlemler, yaşanan sıkıntıları azaltmaktadır.

Omurilik nedir? Önemi nedir?
Omurilik, omurganın içinde yer alan beynin devamı olarak santral sinir sisteminin bir parçası olan sinir paketidir. Kollarımız ve ayaklarımıza giden tüm sinirler ile göğüs kafesi kasları, mesane, barsak, cinsel organlara giden bir takım sinirler omurilikten çıkmaktadır.